Oncologie deel 1 – Algemene Vragen

Wat volgt zijn algemene richtlijnen. We willen echter graag benadrukken dat oncologie een breed vakgebied is en dat er veel ‘uitzonderingen op de regel’ zijn. Het is bijgevolg onmogelijk om alles in detail in een enkele Vet Info op te nemen. Voor wie verdere vragen heeft, raden we aan om te luisteren naar de podcast met Evi Pecceu of om een van onze oncologie bijscholingen te volgen (zie verder). Indien je vragen hebt, mag je deze ook altijd sturen naar info@onlinevettraining.be.

Wat is het verschil tussen tumor stage en tumor graad?

Stagering is het bepalen van de uitgebreidheid van de tumor in het lichaam (bv. lokaal, of gespreid naar de longen), terwijl gradering gebeurt in het labo door de patholoog. De patholoog bekijkt histologische kenmerken en groepeert tumoren per graad. Deze graad is pas nuttig indien er ook effectief een associatie is met het biologisch gedrag van de tumor en prognose.

Waarom is stagering belangrijk?

Aangezien de stage van de tumor vaak gecorreleerd is met prognose, heeft de kennis ervan een impact op de behandelingsopties en mogelijk ook de beslissing van de eigenaar. Bijvoorbeeld voor een hoge graad mast cel tumor die reeds gespreid is naar de milt is er een slechte prognose van 2-3 maanden. In dit geval is grote agressieve chirurgische excisie van de primaire tumor niet aangewezen en kan beter gefocust worden op systemische therapie of palliatieve zorgen.

Stagering is niet belangrijk (niet aangeraden) indien het resultaat GEEN invloed heeft op de behandeling.

Hoe pak je stagering van tumoren het best aan?

De aanpak is gebaseerd op het biologische gedrag van de tumor. Met andere woorden: wat is de kans op metastase van de tumor en naar waar verwacht je dat deze tumor gaat metastaseren? Er zijn bv. tumoren die heel vaak metastaseren, zoals oraal melanoma, osteosarcoma. In deze gevallen is het belangrijker om te stageren. Andere tumortypes zijn hoofdzakelijk een lokaal probleem. Bv. een lage graad mast cel tumor, lage graad soft tissue sarcoma. Indien de tumor zelden spreidt, dan is de nood aan volledige stagering minder hoog.

In sommige gevallen ga je pas verder stageren nadat de primaire tumor verwijderd is: bv. in geval van een soft tissue sarcoma. Bij verdenking op basis van cytologie gaan we vooraf best reeds de longen controleren op aanwezigheid van metastasen, maar op basis van het histopathologisch verslag zal er na de operatie mogelijk verdere stagering nodig zijn (bv. in geval van histiocytair sarcoma met risico op inwendige metastasen).

Welke tumor metastaseert naar waar?

• Carcinoma’s over het algemeen gaan eerst naar de regionale lymfeknoop vooraleer verder via de lymfevaten naar de longen, lever of milt; bv. anaalzak adenocarcinoma spreidt meestal eerst naar de sublumbale lymfeknopen.
• Rond cel tumoren spreiden ook meestal eerst via de regionale lymfeknoop; bv. mast cel tumor.
• Sarcoma’s over het algemeen metastaseren via de hematogene route naar de longen; bv. osteosarcoma gaan bijna steeds eerst naar de longen, met slechts 5% kans op metastase naar de lymfeknoop. De uitzondering op deze regel is histiocytair sarcoma, want dit is een rond cel tumor en geen echt sarcoma.

Is de prognose bij metastase in de lymfeknoop altijd slecht?

Voor de meeste tumoren betekent metastase in de lymfeknoop een negatieve impact op de prognose, aangezien de tumorcellen in staat waren om alle barrières te overwinnen en tot in de lymfeknoop te geraken. Dit hoeft echter geen doodsvonnis te zijn en voor meerdere tumoren is het voornamelijk belangrijk dat deze positieve lymfeknoop ook verwijderd wordt.

Is de prognose bij metastase in de longen altijd slecht?

Voor veel tumoren betekenen longmetastasen een slechte prognose, zelfs met behandeling; bv. voor verschillende types carcinoma, melanoma, osteosarcoma: een mediane overlevingstijd van 3 maand.

Uitzonderingen op deze regel zijn: schildkliercarcinoma, anaalzak carcinoma, MLO multilobular osteochondrosarcoma, hartbasistumoren, hepatocellulair carcinoma.

Het chirurgisch verwijderen van longmetastasen kan overwogen worden in volgende gevallen:

• Primaire tumor moet in remissie zijn.
• Er zijn niet meer dan 2 nodules detecteerbaar.
• Er zijn geen andere metastasen elders in het lichaam aanwezig.
• Indien ze niet snel groeien en geen nieuwe letsels ontstaan over > 30 dagen.
• Indien de metastase pas gegroeid is een lange tijd (>300 dagen) na de primaire diagnose en behandeling.